Συνέχεια από το προηγούμενο
Οι Άγιοι της Ευρυτανίας είναι:
Ο όσιος Ανδρέας που ασκήτευσε το 12ο αιώνα στο απέναντι βουνό της Μονής, το βουνό της Κανάλας - Ο νεομάρτυρας Μιχαήλ απο τη Γρανίτσα - Ο οσιομάρτυρας Δαμιανός απο το Μυρίχαβο - Ο ιερομάρτυρας Σεραφείμ Αρχιεπίσκοπος Φαναρίου και Νεοχωρίου - Ο νεομάρτυρας Νικόλαος ο Καρπενησιώτης - Ο οσιομάρτυρας Κυπριανός από το Κλειτό - Ο όσιος Ευγένιος ο Αιτωλός - Ο οσιομάρτυρας Ρωμανός από την Αντρανόβα Ευρυτανίας - Ο όσιος Ακάκιος απο τη Γολίτσα - Ο Εθνομάρτυρας και ισαπόστολος Κοσμάς ο Αιτωλός - Ο οσιομάρτυρας Γεράσιμος απο το Μεγάλο Χωριό Ευρυτανίας - Ο νεομάρτυρας Ιωάννης απο την Κόνιτσα εξ Αγαρηνών.
Μέσα στο σκευοφυλάκιο υπάρχουν πολλά ιερά κειμήλια, σπάνια και πολύτιμα. Ένας αργυροχρυσομεταξοκέντητος επιτάφιος του 1584, έργο Αρσενίου του μοναχού εκ Μετεώρων. Η εικόνα της "Ακρας ταπεινώσεως" (η Αποκαθήλωση) ψηφιδωτή με ψηφίδες μικρές σαν κεφαλάκι καρφίτσας, που βρέθηκε θαυματουργικά πάνω στο βουνό από ένα βοσκό.
Σημαντικό αφιέρωμα στη Μονή είναι ακόμα ένα Άγιο Ποτήριο, δώρο του Ευγενίου (Γιαννούλη) του Αιτωλού, και η ασημένια κανδήλα που αφιέρωσε ο ήρωας Κατσαντώνης. Επίσης, υπάρχουν χειρόγραφα, σιγίλια Πατριαρχικά, φιρμάνια τουρκικά κ.α. Βιβλία ιατρικού περιεχομένου, ως και η δωρεά της βιβλιοθήκης του Μητροπολίτη Ναυπάκτου Δαμασκηνού που απεδήμησε το 1984. Άλλος θησαυρός είναι τα άγια Λείψανα που φυλάσσονται μέσα σε αργυρές Λειψανοθήκες στο Καθολικό της Μονής.
Στέκονται με δέος μπροστά σ' αυτό το σύγχρονο μοναστήρι που δημιούργησε τέσσερις αγωνιστές επιστήμονες μοναχοί, αφιερωμένοι στο Θεό και στους συνανθρώπους τους, θεματοφύλακες της ιστορίας και της ιερής παράδοσης. Στο τέλος τους περίμενε και η πατροπαράδοτη φιλοξενία της Τατάρνας.
Στα πόδια του Μοναστηριού, εκατό μέτρα χαμηλά, απλώνεται η λίμνη των Κρεμαστών. Αντίκρυ είναι τα βουνά του Βάλτου. Η Ευρυτανία συνδεόταν στα παλιά χρόνια με το Βάλτο, μ' ενα γεφύρι που άφησε εποχή. Ήταν το ξακουστό γεφύρι της Τατάρνας στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Μια και μόνη καμάρα, στηριγμένη σε δυο κατακόρυφους βράχους και από κάτω να βράζει ο Αχελώος. Τώρα το γεφύρι αυτό βρίσκεται βαθιά βυθισμένο στα νερά της λίμνης. Κι εκεί, στην ίδια θέση, αλλά ψηλότερα, στήθηκε ένα άλλο νέο γεφύρι, θαύμα τεχνικής. Έχει πάρει τρια διεθνή βραβεία.
Στο παλιό γεφύρι της Τατάρνας υπήρχε το πρώτο μετόχι του Μοναστηριού, η αγία Παρασκευή. Κάθε χρόνο το Σεπτέμβριο, γινόταν εκεί το ξακουστό πανηγύρι της Τατάρνας, που κρατούσε επτά ημέρες και ήταν η μεγαλύτερη εμποροζωοπανήγυρη της περιοχής.
Μέσα στο κομμάτι αυτό της πεδιάδας ενώνονταν τα τρια ποτάμια γι' αυτό τόλεγαν Τριπόταμο. Τώρα όμως που έγινε το φράγμα, ο Τριπόταμος και η παλιά Τατάρνα πνίγηκαν στη λίμνη. Στο βάθος της λίμνης κοιμάται και η αρχαία εκκλησία τους. Πρόφθασαν όμως κι έβγαλαν με προσοχή τις θαυμάσιες τοιχογραφίες της, που βρίσκονται σήμερα στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας.
Η λίμνη αξιοποιήθηκε και με την αλιεία της. Με τα νερά της λίμνης λειτουργεί και το Υδροηλεκτρικό εργοστάσιο της ΔΕΗ που τροφοδοτεί και την Αθήνα.
Το Μοναστήρι της Τατάρνας, όπως και όλα τα μοναστήρια στάθηκαν φάροι για το δούλο γένος. Παρηγοριά κι ελπίδα. Από εκεί ξεκινούσαν πνευματικοί άνθρωποι να διδάξουν στους ραγιάδες την υπομονή, την Πίστη στο Θεό, στην Πατρίδα, στην Ελευθερία. Εκεί εύρισκαν καταφύγιο οι πολεμιστές. Το μοναστήρι της Τατάρνας, λέγεται, ότι συντηρούσε 4.000 αρματωλούς και κλέφτες, με τροφές και πολεμοφόδια. Πενήντα Μοναχοί πήγαν αρματωλοί. Απ' αυτούς δεν γύρισαν ούτε δέκα.
Από το 1555 που ο ιερομόναχος Μεθόδιος και ο μοναχός Δαυϊδ έκτισαν το παλιό Μοναστήρι, είχε σπουδαίο ρόλο εθνικό, θρησκευτικό και κοινωνικό στην πατρίδα μας και ιδιαίτερα στην Ευρυτανία.
Ξημέρωσε γρήγορα η τρίτη μέρα. Δεν έμοιαζε με τις άλλες. Εκείνο το πρωινό ένιωθαν μια πληρότητα μέσα τους. Πιο δυνατοί, πιο χαρούμενοι για την καθημερινότητα που τους περίμενε. Δυο μέρες "μεγαλειοθεραπεία" δώσανε μια άλλη διάσταση στα προβλήματά τους. Σταμάτησαν με το λεωφορείο για λίγο μέσα στο ελατόδασο του Τυμφρηστού και στη Λαμία. Επιστροφή στην καθημερινότητα. Έζησαν όμως ευλογημένες μέρες! Θα μείνουν μέσα τους δώρο και χαρά τους.
